Wat Herman Brusselmans tot schrijven drijft, is een vraag die zich na het verschijnen van zijn vijfde boek serieus begint op te dringen.

Toen hij na een verhalenbundel en zijn romandebuut Prachtige ogen de Reviaanse roman De man die werk vond uitbracht mocht er nog heel wat verwacht worden van de toekomstige prestaties van de jonge auteur. Maar met het vervolg hierop, Heden ben ik nuchter, begon het gevaar van zelfherhaling serieuzer te worden. Het nieuwste boek Zijn er kanalen in Aalst? is gewoon een staaltje van onbeschaamde zelfplagiaat.

Herman Brusselmans maakt deel uit van de groep "Mooie jonge goden", waar ook collega-schrijver en voordrachtskunstenaar Tom Lanoye toe behoort. Een nieuwe generatie jonge schrijvers waar veel van werd verwacht, althans door de uitgevers. Tot nu toe toonde Lanoye zich de meest getalenteerde exponent, terwijl Brusselmans zich vooral onderscheidt door zijn heldere schrijfstijl.

Het zich ontheemd voelen en de daarmee gepaard gaande gevoelens van angst en eenzaamheid zijn de centrale thematieken in het werk van Brusselmans. Die werkt hij prachtig uit in De man die werk vond en deed het nog eens dunnetjes over in het reeds genoemde vervolg hierop.

In zijn vijfde boek, Zijn er kanalen in Aalst? blijkt de stilstand in Brusselmans' ontwikkeling een niet meer te negeren feit.

Drinken en roken
Opnieuw staat angsthaas Eduard Kronenburg centraal. Hij is nog steeds ambtenaar op één der Belgische ministeries waar hij zich dit keer bezighoudt met werklozenadministratie. Hij heeft de taak te controleren of de mensen die op de werklozenlijst staan nog wel in leven zijn. Intussen drinkt hij als een beest. Ook is het aantal sigaretten er niet minder op geworden: zestig stuks per dag.

Kronenburgs populariteit blijkt te zijn gegroeid. Hij wordt voortdurend "lastig gevallen" door collega's die om een praatje verlegen zitten, Of om een blikje bier waarvan Kronenburg dagelijks een tas vol naar zijn werk sleept. Onder de bezoekers bevinden zich ook vrouwen en onze laffe held raakt verliefd en pleegt overspel, zoals dat voortdurend gebeurt in het boek.

Alleen als vrouwen zich er schuldig asn maken, worden ze meteen voor hoeren versleten, maar ik neem aan dat die dubbele moraal met opzet is aangebracht.

Meer dan ooit probeert Brusselmans te laten zien hoe mensen langs elkaar heen praten, niet in elkaar geïnteresseerd zijn en de schone schijn proberen op te houden. Om dit te bereiken bouwt Brusselmans de wereld om tot één groot toneel waar mensen opkomen, weer afgaan en elkaar voortdurend lopen te kussen. Je leert er niemand echt kennen. Hooguit een paar eigenschappen als bietserigheid, drankzucht oF humor komen aan de oppervlakte, maar op psychologische diepgang kan de schrijver niet worden betrapt.

In dat opzicht is er niets veranderd bij Brusselmans. Zijn proza ontwikkelt zich niet. De onderwerpen angst, drankzucht en zinledigheid van het bestaan komen steeds weer terug en - wat erger is - worden iedere keer op dezelfde manier uitgewerkt. De man die werk vond, Heden ben ik nuchter en Zijn er kanalen in Aalst? worden hierdoor volstrekt inwisselbaar. Het maakt niet uit welk boek je leest. ze komen alle drie op hetzelfde neer, compleet met een overdosis aan schuttingtaal, scheldwoorden en wrange grappen. En wat de humor betreft: die is er alleen maar flauwer en gezochter op geworden.

Schrijver
Aan het eind van het verhaal besluit Kronenburg schrijver te worden. Hij neemt ontslag om zich thuis volledig op het schrijven te kunnen werpen.

Ik ben uitgekeken op de anti-avonturen van Eduard Kronenburg en de alcoholische omgeving waarin hij leeft en werkt. Het is leuk geweest met de bizarre roes waarin Brusselmans zich terugtrekt. Hij schrijft met bijzonder veel vaart en kan heel soms amusant zijn, maar hij heeft niets te vertellen. En dat is het ergste wat een schrijver kan overkomen. 

Herman Brusselmans: Zijn er kanalen in Aalst?, uitgeverij Bert Bakker, Amsterdam. prijs f24,90.