De Boekenbeurs sluit haar deuren na een paar dagen van ongewone opwinding. Niet wegens het steeds weerkerend refrein over de vaste boekenprijs of over de onstuitbare teloorgang van het paar goede boekhandels dat ons in dit land nog rest, maar door de onvermijdelijk erg uitvergrote opwinding over het verbieden van een boek van Herman Brusselmans.
Als gewone sterveling ben je vanzelfsprekend niet in staat een valabel oordeel te vellen over kunstenaars en de diepere betekenis van hun werken. Het volstaat daarom, in verband met het jongste boek van Brusselmans, even te verwijzen naar de recensies van ongetwijfeld erg beslagen critici in een paar kwaliteitskranten. Geen spaander laten zij heel. Geen negatief kleurwoord wordt onbenut gelaten wanneer Brusselmans' werk tegen het licht wordt gehouden. Afgaande op deze teksten was het lang geleden dat er nog zo'n slecht boek was verschenen.
Wat dus snel vergeten moest worden, krijgt nu plots de allure van het Boek der Martelaren. Brusselmans werd de attractie van de Boekenbeurs, de onbegrepen ridder die het systeem bevecht, de geslachtofferde alternatieveling.

Voor juristen is dit een conflict tussen het algemene recht op vrije meningsuiting en het individuele recht op persoonlijke integriteit. Het hof van beroep koos voor het laatste en verbood het boek. Dat is ronduit jammer. Niet alleen omdat Brusselmans hiermee ongehoorde publiciteit kreeg voor zijn vuilbekkerij en zijn boek langs het Internet meer verkoopt dan ooit verhoopt, maar bovenal omdat een fundamenteel recht hiermee nog eens verder wordt uitgekleed.
Want het lawaai waarmee Brusselmans de absolute vrijheid voor de literatuur, en alleen voor de literatuur opeist, doet vergeten hoe lichtvaardig dat recht op vrije meningsuiting de jongste jaren op de helling wordt gezet. De wetgeving die het racisme of het negationisme wil bestrijden, doet dat onder meer door naar de botte bijl van het publicatieverbod te grijpen. De herrie over de zaak-Dutroux en het Agusta-schandaal leverde allerlei voorstellen op om de mediaberichtgeving over gerechtszaken te breidelen.
Brusselmans' werkstuk is niet het eerste boek dat de jongste jaren uit de handel werd genomen. De ijver van het gerecht neemt gaandeweg toe. De mening wint veld bij magistraten dat de individuele bescherming belangrijker wordt, ook als dat gaat ten koste van de persvrijheid, een parcours vol gevaren. Wie trekt de grens? Wie, op basis van welke criteria, bepaalt wat mag en niet mag? Is het beledigend als je een minister onbekwaam noemt, of is het dat niet?
Moet een aangevallen burger dan rechteloos alles over zijn kant laten gaan? Dat is evenmin houdbaar. Een auteur is verantwoordelijk voor wat hij schrijft. Maar het verbod om te schrijven offert een fundamenteel recht op het altaar van individuele belangen, hoe behartenswaardig die ook zijn.