Maak het lettertype kleinerLettertype maatMaak het lettertype groter    Print deze pagina uit
Een aantal meningen uit de Standaard

Titel:          Een aantal meningen uit de Standaard
Auteur:      voor De Standaard
Datum:     22-12-2000
Grootte:   601 woorden

Kristien Hemmerechts : ,,Verstandig vonnis''
,,Ik vind dit een verstandige uitspraak'', zegt schrijfster Kristien Hemmerechts. ,,Mijn standpunt is in deze zaak altijd geweest, dat je de gewraakte passages moet lezen als satire. Ik heb nooit begrepen dat die tekst letterlijk genomen werd. Ik vind dat zo bevreemdend. Je moet wat Herman Brusselmans schrijft zien in het licht van de traditie van de politieke cartoons en zo. Als je ziet hoe die Blair afbeelden, of Clinton in de tijd van de affaire-Monica Lewinski. Dat is geen weergave van de echte Clinton. En satire is aanvaard als genre. Herman Brusselmans geeft er wel een heleboel mensen van langs, maar hij is dan ook een misantroop.'' Voorhoof : ,,Goed gemotiveerd vonnis''
,,Het vonnis is goed gemotiveerd en er worden geen buitenproportionele maatregelen genomen'', oordeelt Dirk Voorhoof, docent media- en auteursrecht aan de Universiteit Gent. ,,Brusselmans heeft zijn beledigingen zelf uit de fictieve context gehaald.''

Voorhoof maakte zich enkele maanden geleden bijzonder boos over de manier waarop ,,Uitgeverij Guggenheimer'', na een eenzijdig verzoekschrift in kort geding, uit de handel werd gehaald. ,,Dit zeer grondig gemotiveerd vonnis toont nog maar eens aan hoe verregaand die procedure wel was. Aan de ene kant stellen de rechters dat het Brusselmans wel degelijk te doen was om Ann Demeulemeester met opzet te kwetsen. Dat is de grond van de zaak. Aan de andere kant is de sanctie gemodereerd. Er moet 100 duizend frank worden betaald, maar het boek hoeft niet uit de handel. Zo'n maatregel draagt immers niet bij tot de genoegdoening van de eiser. Omdat het boek al zo verspreid is, zou ze bovendien nutteloos zijn.''

Het lijdt evenwel geen twijfel dat Brusselmans het de rechters een stuk makkelijker heeft gemaakt. Voorhoof: ,,Bijzonder opzet moet je bewijzen. Brusselmans heeft in diverse interviews gezegd dat het zijn bedoeling was om te beledigen en dat bovendien de schofferingen aan het adres van Demeulemeester strookten met de waarheid. Dat heeft zijn positie als schrijver aanzienlijk verzwakt. Brusselmans heeft zijn boek zelf uit de fictieve context gehaald.''

Volgens Voorhoof heeft de rechtbank heel correct geoordeeld door de uitgever, de invoerder en de verspreider buiten de zaak te houden. ,,Ook dat was aanvankelijk niet gebeurd. Maar als een uitgever of een verspreider eerst alle boeken moet controleren waar zullen we vervolgens eindigen. De rechtbank heeft de notie getrapte verantwoordelijkheid uitdrukkelijk aanvaard.''

Toch vindt hij het verkieselijker dat dit soort van zaken niet voor de rechter worden uitgevochten al kan Voorhoof begrijpen dat mensen zich op een gegeven moment zwaar in hun sociale-, professionele- en privésfeer worden beledigd en genoegdoening zoeken. ,,Het ,,exempio artis'' (de uitzondering voor de kunst) bestaat niet. Overigens heeft de rechtbank het genre, waarbij fictie en realiteit met elkaar worden vermengd, uitdrukkelijk niet veroordeeld. Dat was bij de rechter in kort geding haast wel het geval.'' Fernand Auwera : ,,Misselijk makende mentaliteit''
,,Dat er geen censuur gepleegd wordt, kan ik alleen maar positief noemen'', reageert romancier-scenarist Fernand Auwera. ,,Maar langs de andere kant vind ik het verbieden van Uitgeverij Guggenheimer géén geval van censuur. Als Brusselmans de zelfde passage zou hebben geschreven over Ann Huppeldepup, zou niemand er aanstoot aan hebben genomen en zou er geen haan naar gekraaid hebben. Maar Brusselmans heeft gebruik gemaakt van bekende personen om schandaal te schoppen in zijn eigen belang, omdat dat de verkoop van zijn boek stimuleert. Ik krijg de kriebels van mensen die anderen misbruiken voor hun eigen welzijn. Het is principieel laf en schandalig. Brusselmans heeft talent genoeg om zonder die trucs goed te verkopen. Dat hij ze wel gebruikt, getuigt van een misselijk makende mentaliteit.''