HERMAN BRUSSELMANS
Autobiografie van iemand anders
Amsterdam: Prometheus
213 blz., 695 fr. UIT zijn nieuwste boek blijkt dat de schrijver des volks Herman Brusselmans het de jongste maanden biezonder moeilijk heeft gehad. De scheiding van zijn geliefde, de vroegtijdige opzegging van zijn medewerking aan een BRTN-sportprogramma, het sluitingsuur van een Gentse nachtwinkel, te sterk woekerende amoureuze verlangens en de gehele nakende ondergang van het Avondland, dat allemaal op een hoopje was wat te veel voor de auteur.
Jammer genoeg heeft de hieruit voortvloeiende indolentie hem er niet van kunnen weerhouden zijn halfjaarlijkse boek te schrijven, wel integendeel. Als het zo zou zijn dat over smaken niet te twisten valt, dan is Autobiografie van iemand anders hierop vast en zeker de regelbevestigende uitzondering.
Herman Brusselmans schrijft momenteel superdomme boeken. In hem drijft echter nog wel het bodempje sluwheid dat hem ertoe brengt aan de titel van zijn nieuwste egodokument het niets ter zake doende ,,van iemand anders'' toe te voegen.
Een dergelijke aliëneringsgeste is in dit geval strikt retorisch. Toch biedt het verschillende voordelen die een middenstandersgeest als Herman Brusselmans natuurlijk meteen onderkent. De Véroniquen de Kock, de Carlen Huybrechts en de Goedelen Liekens van deze wereld kunnen met deze toevoeging terechtgewezen worden als ze zich beledigd zouden voelen.
Personen met hún namen worden in deze tekst immers met een aantal maatschappelijk minder sterk gewaardeerde gedachten geassocieerd. Niet Brusselmans, wel een uiterst snoodaardige verteller is immers aan het woord, zo blijkt uit de titel van dit boek. Eventuele gevallen van smaad moeten met dit fiktieve standpunt worden verrekend en niet met de biografische persoon Herman Brusselmans. CRITICI dan weer, die op basis van zijn boeken wel eens zouden kunnen besluiten dat de persoon Brusselmans een zielig figuur is over wie elk greintje drukte een greintje te veel is, moeten worden aangemaand zich bij te scholen. Kennen ze dan niet het narratologische basisgegeven dat een verteller in een boek niet noodzakelijk met de schrijver mag worden vereenzelvigd? De titel maakt niets minder duidelijk.
Autobiografie van iemand anders is echter niet het boek dat het recht heeft zich achter dergelijke retorische subtiliteiten te verstoppen, al was het maar omdat het zelf het nuanceringsvermogen van een heikraan uitstraalt.
Het boek bulkt weer van stompzinnige pseudo-brutaliteiten. Alleen nog op een puber kunnen die misschien de aantrekkingskracht uitoefenen, die woorden als ,,pis'' en ,,kak'' hebben voor een opgroeiende kleuter.
Brusselmans heeft zichzelf bovendien niet eens de moeite getroost een verhaal te ontwikkelen of andere personages dan de gebruikelijke aan zijn armtierige protagonistenpalet te ontwringen. Laat staan dat er sprake is van een eigenzinnige tematiek.
Hem plots ontsproten gedachten plaatste Brusselmans blijkbaar gewoon na elkaar en herhaalde hij tot in den treure om aan een aanvaardbare boeklengte te komen. Dat hij zich verveelt. Dat hij diarree heeft en veel rookt. Dat zijn madame er vandoor is. Dat ze misschien mag terugkomen, maar dat zoiets niet zeker is. Dat het kortom niet goed gaat met de wereld. Enkel in die zin kan ik me inbeelden dat iemand Autobiografie van iemand anders een konsistente tekst vindt.
Het resultaat is biezonder weinig inspirerend. Het hoofdpersonage heeft naar eigen zeggen nog steeds een indrukwekkende toeter en ook nog steeds zeer veel zin om te buffelen. Verder wordt er voor de hap-slik-weglezer aan veelvuldige name-dropping gedaan. Omdat hij Brusselmans de medewerking aan een ter ziele gegane sportprogramma opzegde, wordt in dit boek vooral Carl Huybrechts flink door het slijk gehaald. DESALNIETTEMIN mogen wij in dit boekwerk af en toe ook een iet of wat intimistischere verteller begroeten dan het gebruikelijke brutale durvertje (,,Janet Jackson'' en ,,vingeren'' in één en dezelfde zin!). Deze nieuwe gedaante schoot wellicht wortel in de midlife-krisis waar Brusselmans zegt sinds kort in verzeild te zijn geraakt. Het gaat dan om een superpatetische brok tranen die zijn veel te vroeg gestorven moeder te pas en te onpas behuilt.
Deze haast zonder uitzondering droef gestemde homo sentimentalis is een zo mogelijk nog gruwelijker verteller dan degene die normaal het woord voert. Niet alleen omwille van het kleffe geëmmer over de dode moeder. Ook omdat hij in dit boek twee volle keren de neiging niet kan onderdrukken om te gaan dichten en hij aldus enkele memorabele dichtregels aan de wereld schenkt: ,,Ik lijd volop aan de ziekte van de pijnheid / Nooit klaar om haar te ontvangen, toch bereid''; of: ,,En ik vrees dat / ik je zal vinden / waarheen je ook vlucht / Ik zal de dief zijn / van de lucht'', om te besluiten met het indroeve: ,,Maar ik meen het / meer dan echt / Als ik je verzeker dat / ik mij eerder op zal hangen / Dan ooit verder te moeten.'' MISSCHIEN is ook die verteller verantwoordelijk voor de intellektuele schijnbeweging die het boek indeelt in enerzijds een sektie ,,Observaties'' en anderzijds een sektie ,,Reflekties''. Deze tweedeling slaat, als je de tekst nader bekijkt, nergens op of het moest op zich een parodie zijn op de literair-filozofische zwaarwichtigheid die in egodokumenten meestal de boventoon haalt. In dat geval: ha, ha, die Herman, zeer gevat.
Brusselmans haalt in Autobiografie van iemand anders instemmend Eugène Ionesco aan, die stelde dat de hel zich toont in de herhaling. Na het lezen van dit zoveelste autobiografische geschrift van de patetische hofnar van schrijvend Vlaanderen kan ik daaraan enkel een zuchtende bevestiging toevoegen. En binnen een half jaar is er waarschijnlijk weer zo een boek.

Herman Brusselmans: Autobiogralie van iemand anders. Promotheus, f 29,90