Welkom

Harry Mulisch wordt zeventig. Hij vierde dat al vele weken geleden. Bang dat anders iedereen op vakantie zou zijn. Dat valt dus wel mee. Er zijn nog genoeg schrijvers in het land die hun mening over de man en de mythe willen geven. Maar wat vreemd nou toch: bijna iedereen vindt hem ineens heel fatsoenlijk!

door Joeri Boom en Sander Pleij

ZEVENTIG JAAR en negen maanden geleden: het zaadje Harry en zijn miljoenen broertjes en zusjes breken los als een champagnekurk van de fles. Bruisend van levenslust verlaten zij vaders troon om een strijd aan te vatten op leven en dood, een afvalrace tussen miljoenen spermatozoïden met maar één mogelijke winnaar: hij/zij die als eerste de eicel van de achttienjarige Alice Schwarz weet binnen te dringen. Na een heroïsche strijd waarin hij iedereen te snel af is, wint het zaadje Harry. Er is een schrijver verwekt.
Harry Kurt Victor Mulisch haalt zich - Tristram Shandy indachtig - zijn conceptie jaren later in Mijn getijdenboek (1975) nog moeiteloos voor de geest. Zo ook de resterende maanden tot aan zijn geboorte, waarin de almaar aanwassende Harry vanuit de oneindigheid gewichtloos tuimelt op weg naar de aarde. 'En alles wat ik nu nog bezit aan eeuwigheidsgevoelens, is uit die oneindige tijd afkomstig', aldus de schrijver.
Het eeuwige verblijf in het oneindige duurt welgeteld negen maanden, en precies op de dag waarop de schrijver het eerste licht ziet, begint het te spoken vanuit het binnenste van de Vesuvius - 'maar de kranten vermeldden niet of dat kwam door mijn geboorte of door Mussolini, die ook die dag zijn verjaardag vierde', voegt de schrijver daaraan toe.

VRAGEN WIJ ter gelegenheid van zijn zeventigste verjaardag enkele collega's om een visie op hun voorname collega, dan blijkt dat niet iedereen zomaar mee wil werken.
Kamerheer van Gerard Reve Joop Schafthuizen: 'Schei toch uit! Mijnheer Reve heeft wel wat beters te doen dan een halve Harry Mulisch geluk te wensen. De andere helft hebben ze meegegeven aan de vuilnisman, zoals u weet.'
Simon Vinkenoog: 'Nee hoor, daar heb ik geen enkele behoefte aan. Ik zal jullie blad woensdag wel gezellig lezen.'
Ronald Giphart: 'Aan De Groene Amsterdammer geef ik geen interviews meer.'
Er zal toch wel iemand iets positiefs willen zeggen over Harry Mulisch, de Homerus van de lage landen? Welzeker. Gelukkig is Jeroen Brouwers thuis. Brouwers: 'Ik ben onvoorwaardelijk bewonderaar van Mulisch. Hij was - en is in zekere zin nog steeds - mijn leermeester. Zestien was ik toen hij debuteerde en ik heb hem altijd op de voet gevolgd. Met name zijn meer essayistische werk vind ik interessant. Heel mooi is bijvoorbeeld De toekomst van gisteren, een essay over een boek dat hij niet kan schrijven!'
Een tegengeluid is bijna even snel gevonden. Cyrille Offermans: 'Mulisch is heel belangrijk voor mijn uitgeverij De Bezige Bij en daar zijn wij auteurs hem allen eeuwig dankbaar voor. Maar als schrijver vind ik hem minder interessant. Zijn blik reikt niet verder dan zijn eigen schaduwen. Alles draait om het middelpunt Mulisch. Dat hij zelf niet leest, is ook typerend voor zijn schrijverschap.'
Ook Theodor Holman heeft weinig aansporing nodig om enige kanttekeningen bij Mulisch' roem te plaatsen. Holman: 'Mulisch heeft het altijd heel moeilijk gehad met twee tegenstanders die niet alleen beter konden schrijven maar ook beter en raarder konden denken. Aan alle kanten is hij overschat. Als filosoof heeft hij uiteindelijk niets te betekenen. Hij probeerde een Nederlandse Sartre te worden maar was meer een New Age-filosoof avant la lettre. Dat gedoe met die octaviteit! Eenvoudige paradoxjes en daar dan even leuk over na gaan denken. Hij heeft een diepzinnigheid die net zo groot is als zijn neus lang. Wat opvalt bij de vergelijking met Reve en Hermans is dat hij nauwelijks een subcultuur van fan-tijdschriften en subliteratuur om zich heen heeft. Literair blijft hij steken in pedanterie. Terwijl hij eigenlijk niet meer dan de definitieve Godfried Bomans van de Nederlandse literatuur is geworden. Mulisch die een avontuurlijk jongensboek schrijft over zijn vriendschap met Hein Donner, ja, dat was wel mooi opgeschreven, maar dan gaat het weer naar die filosofietjes. Daarmee is hij deel van een kwaal die de hele Nederlandse literatuur teistert. Zie De vriendschap van Connie Palmen. Dat begint als een hartstikke le...

De Belg neemt vaker antidepressiva ? vorig jaar schreven huisartsen het voor aan 11 procent van hun patiënten. Toch is de medicatie meer omstreden dan ooit. Schrijver Herman Brusselmans en muzikant Se ...

Herman Brusselmans (67) neemt al dertig jaar lang medicatie tegen angstaanvallen. Dat vertelt hij in een interview met Humo. Ermee stoppen is hij niet van plan. ?Ik zou niet weten waarom ik me daarvoo ...

Herman Brusselmans neemt anti-depressiva en angstremmers omdat hij vaak neerslachtig is en angstaanvallen heeft. In Humo vertelt hij daar openlijk over omdat er nog altijd te veel taboe op rust.

Veel Belgen slikken ze, maar antidepressiva komen de laatste jaren almaar meer onder vuur te liggen: ze zouden niet (of niet goed genoeg) werken, te veel bijwerkingen hebben en te snel worden voorgesc ...

Hoewel Herman Brusselmans vroeger vaak te kampen had met depressieve gevoelens en angstaanvallen, voelt hij zich toch beter sinds de komst van zijn zoontje Roman. Het vaderschap lijkt wel een natuurli ...

?Mijn vriendin merkt het meteen als ik ze niet ingenomen hebt.? Herman Brusselmans (67) heeft in een interview met ?HUMO? openhartig verteld over zijn medicatiegebruik. De Vlaamse auteur slikt al dert ...

Schrijver Herman Brusselmans is vrijgesproken voor onder andere negationisme en aanzetten tot haat. Hij was door een Joodse organisatie aangeklaagd na een column in Humo. ?De intimidatie mag nu ...

Twee keer per dag neemt hij een pilletje, ?s morgens en ?s avonds. Schrijver Herman Brusselmans (67) gebruikt al dertig jaar noodgedwongen antidepressiva, zo vertelt hij in Humo. ?Ik was nochtans geen ...