Welkom

Nieuwsbericht Uit:
Door:

Het arrest van het hof van beroep in Antwerpen, dat de verspreiding verbiedt van het jongste boek van Herman Brusselmans, lijkt het grondwettelijk verbod van preventieve censuur helemaal terzijde te schuiven, meent professor Dirk Voorhoof. DE Boekenbeurs in Antwerpen zorgt al enkele jaren voor voorspelbare gebeurtenissen. De minister van Cultuur houdt er obligaat zijn jaarlijks pleidooi voor de vaste boekenprijs en telkens wordt de auteurs de wortel voorgehouden van een op til zijnde leenvergoedingsregeling.
Met even grote voorspelbaarheid slaagt een aantal auteurs er samen met hun uitgever in om net voor de Boekenbeurs een nieuwe titel van de persen te laten rollen. Het lijkt er nu op dat de Boekenbeurs nog een traditie zal gaan vestigen, aangezien nu al twee jaar op rij in de aanloop naar de Boekenbeurs door de rechter een boek wordt verboden, telkens na vordering op eenzijdig verzoekschrift, dus zonder mogelijkheid van verweer door de auteur of de uitgever.
Dit jaar is het de beurt aan Herman Brusselmans. Vorig jaar werd enkele dagen voor de Boekenbeurs het boek van Regina Louf (X1) door de rechter verboden. Nochtans bepaalt de Belgische grondwet sinds 1831 onveranderd: ,,De drukpers is vrij; de censuur kan nooit worden ingevoerd.'' Staat de rechter, of staan sommige rechters, dan boven de grondwet?
Even het geheugen opfrissen: op 27 oktober 1998 legde de voorzitter van de rechtbank in Gent aan de uitgeverij Houtekiet en Regina Louf verbod op om het boek Zwijgen is voor daders - de getuigenis van X1 te verspreiden, dit op vordering van de familie van Regina Louf.
De motivering van het rechterlijk verbod was dat de vrijheid van meningsuiting niet onbeperkt is ,,maar begrensd wordt door de verplichting tot eerbiediging van andermans persoonlijke en familiale levenssfeer''. Binnen de 24 uur moesten op bevel van de rechter alle exemplaren van het gewraakte boek uit de handel worden genomen.
De uitgeverij en de auteur van het boek tekenden evenwel prompt verzet aan tegen deze rechterlijke beslissing. Amper 3 dagen later, op 30 oktober 1998, werd - na een tegensprekelijke procedure dit keer - het verspreidingsverbod ongedaan gemaakt. Volgens de voorzitter van de rechtbank komt een verspreidingsverbod van een boek via rechterlijk bevel in kort geding neer op een ongrondwettelijke maatregel.
De grondwet verbiedt immers preventieve censuur en ook de rechter moet dit basisprincipe van een democratische rechtsstaat in acht nemen.
Een essenti?le overweging van het bevelschrift was toen: ,,De grondwet laat niet toe dat preventief wordt opgetreden tegen mogelijke misbruiken of wetsinbreuken: alleen achteraf (a posteriori, repressief) kan strafrechtelijk of civielrechtelijk worden opgetreden en is bestraffing mogelijk.''
De Gentse rechter sloot hiermee aan bij de rechtspraak zoals die de voorbije jaren o.a. in Antwerpen (4 juli 1994) en Luik (19 oktober 1994 en 12 januari 1999) is ontwikkeld naar aanleiding van soortgelijke vorderingen.
Ook in beroep trokken Houtekiet en Louf aan het langste eind. Het hof van beroep in Gent legde er in zijn uitspraak van 12 februari 1999 de nadruk op dat hoe dan ook aan de basisvoorwaarde van het kort geding niet was voldaan, want het had geen zin bij hoogdringendheid het boek te verbieden. Het boek van Louf was immers al enige tijd in de handel en overigens was reeds ??n editie uitverkocht. Een verspreidingsverbod was in dit geval dus geen effici?nte maatregel.

De rechtspraak van de voorbije jaren, die het toepassingsgebied van de kortgedingprocedure inzake verspreidingsverbod van een boek nadrukkelijk inperkt en wijst op het manifest ongrondwettig karakter van een dergelijke maatregel heeft zowel in de media als in de juridische vakpers de nodige aandacht gekregen.
Het probleem is echter dat niet alle rechters deze rechtspraak volgen. Nog andere rechters beperken het toepassingsgebied van het verbod van preventieve censuur op een bijzondere wijze. Zo werd nog niet zolang geleden eerst door de voorzitter van de rechtbank in Antwerpen (6 november 1998) en later door het hof van beroep in Antwerpen (8 februari 1999) verbod opgelegd tot verspreiding van het boek De zaak Marc Dutroux van de journalist Hans Knoop.
In deze zaak ging het volgens de rechters niet om een ,,misbruik van de vrijheid van meningsuit...


Gerelateerde boeken:

M'n verloofde Lena zat thuis ernstig te werken aan haar roman 'Die jongen Stax', een keiharde vraagstelling van het leven zelve Vorige week was ik in Brussel. Ik moest daar op een geheime locatie het ...

Waar is de tijd van Doris Day? Toen zei de regisseur, uiteraard een man, tegen haar: ?Doris, jij saucy bitch, in de volgende scène sta je de meubelen in de wax te zetten, terwijl je echtgenoot ...

Voor deze eerste aflevering van 2020 krijgt Nathalie het gezelschap van Jens Dendoncker, Lieven Scheire, Ruth Beeckmans en Herman Brusselmans. ?New Amsterdam?, 21u25 op Vijf Een hele tijd geleden ...

Dat doet Meskens samen met Jens Dendoncker, Lieven Scheire, Ruth Beeckmans en Herman Brusselmans. Wie had in 2019 ?de beste onbedoelde humor?? Wie maakte ?de slimste mop?? En wie verdient de ...

Geliefd, verguisd en ondanks zo?n tachtig boeken nog immer zonder literaire prijs: Herman Brusselmans is een fenomeen. De Vlaamse veelschrijver bijt op 28 januari om 20 uur in het Kennemer Theater in ...

De andere winnaars worden gekozen door Nathalie?s gasten Jens Dendoncker, Lieven Scheire, Ruth Beeckmans en Herman Brusselmans. Tussen het uitreiken van de awards door, giet Nathalie de grappigste ...

Vanavond kennen we alvast de favorieten van tafelgasten Jens Dendoncker, Lieven Scheire, Ruth Beeckmans en Herman Brusselmans. Daarnaast ontvangt Nathalie VTM-nieuwsanker Dany Verstraeten, die zijn ...

Christophe Vekeman en Nicky Aerts grasduinen door zijn oeuvre met een panel van aandachtige lezers, waaronder Marita Mathijsen, Joost de Vries, Herman Brusselmans, Gaea Schoeters, Arnold Heumakers en ...