teksten

Ik leerde lezen bij juffrouw Brijs in de Molenhoekschool te Hamme. De juffrouw was toen al een jaar of zestig en hield er vooroorlogse methoden op na. Wie de letter n met de letter m verwarde, kreeg een tik met de stalen meetlat en wie niet rap genoeg weg wist met de labialen kon een half uur in de hoek gaan staan met z?n armen gespreid en met een baksteen op z?n hoofd. Na de pensionering van juffrouw Brijs bestond de Molenhoekschool 100 jaar en werd er van alles geveild voor een goed doel en de baksteen van juffrouw Brijs bracht 1.500 frank op, in die tijd een ongelooflijk bedrag (alleszins voor een baksteen).

De koper was een oud-leerling van juffrouw Brijs, die nog diezelfde avond de baksteen door haar slaapkamerraam ging smijten. Daar schrok ze zodanig van dat ze sindsdien de letter n niet meer van de letter m kon onderscheiden. Maar vanaf 1964 kon ik dus behoorlijk lezen en reeds toen kriebelde de belangstelling voor de literatuur. Het werd tijd dat ik m?n eerste volwaardige boek las. Nu wilde het toeval dat m?n grootvader net een boek klaar had. Tot z?n zestigste was hij analfabeet geweest, waarna hij avondles had gevolgd (bij juffrouw Brijs, 25 frank per uur in het zwart) en daarna besloot hij om schrijver te worden, zij het op amateuristische basis, want z?n dagjob als schaapherder nam de meeste van z?n tijd in beslag. Z?n eerste boek heette De avontuuren van Annemarieke en het was een boek voor ?kinderen en jonge lezers?, kortom, zo redeneerde hij, een perfecte eerste leeservaring voor z?n kleinkinderen. Z?n vrouw (grootmoeder Maria) en z?n kinderen (m?n vader en diens broers en zussen) hadden het nooit willen lezen omdat ze, zoals zo goed als iedereen in die tijd, literatuur totale flauwekul vonden. Aldus werd ik de allereerste lezer van De avontuuren van Annemarieke.

M?n grootvader sloot me met het handgeschreven manuscript op in de zolderkamer en zei: "Je komt er pas weer uit als je het gelezen hebt. En als je het niet goed vindt, zullen we ?ns zien!" Door de vele tegenslagen in z?n leven was hij een dictatoriaal, opvliegend en continu koleertigfiguur geworden. Ik begon met de eerste zin, welke luidde: "Annemarieke liept eenzam door het wout." Tja, wat moest ik daarvan denken? Ik telde al minstens drie fouten. Plus, een verhaal over een meisje dat eenzaam door een woud liep, dat interesseerde mij in feite geenfuck. Tot ik de tweede zin las: "Vanagter een struik kwamt een groote schaaperder gesprongen die allengs Annemarieke haar onderbroek van haar gat trokt." Dat was al andere koek, temeer omdat de derde zin luidde: "De erder stakt zijn fluid in Annemarieke haar preute." En zo ging het maar door. Met rode oortjes las ik de roman van mijn grootvader en ondanks de ontelbare taalfouten vond ik het een spannend en boeiend verhaal. Dat meldde ik aan m?n grootvader. Hij was zo blij dat hij die avond aan z?n tweede boek begon, Niewe avontuuren van Annemarieke. Tegen de tijd dat ik dat las, was ik me echter steeds meer gaan ergeren aan taalfouten in de literatuur en ik vond er geen zak meer aan. Het geschreven woord moet niet alleen goed zijn, maar ook juist. Dat werd later m?n Stelregel Nummer Eén als schrijver en het is dankzij die regel dat ikzelf later uitgroeide tot de Hoofdman van de Vlaamse Lett?ren.