teksten

(met dank aan Zus Baas)

Ik herinner mij dat in 1969 op de Vlaamse televisie een live discussieprogramma was met als thema: 'Als het medium televisie niet bestond, zou het dan moeten uitgevonden worden?' Na vijf minuten viel de klank weg en na tien minuten het beeld, zodat we het antwoord op de vraag nooit te weten kwamen. Het programma werd ijlings vervangen door een leuke natuurdocumentaire over de Afrikaanse fauna en flora.Sindsdien is de vraag echter steeds in mijn achterhoofd blijven hangen, en mijn eigen antwoord is altijd geweest: 'Ja, het is maar beter dat het medium televisie uitgevonden is, anders had ik nooit geweten dat de Kongolese boswezel een wijfje tot paren aanzet door zijn uitwerpselen in haar bakkes te wrijven, wat die wijfjes klaarblijkelijk heel geil vinden.' Ik heb trouwens, in 1970, geprobeerd om deze techniek zelf toe te passen, waarbij bewezen werd dat een Vlaams meisje van het platteland toch wel een heel ander soort wezen is dan de vrouwelijke Kongolese boswezel; nadat ik een paar van m'n keutels in haar gezicht had geduwd wilde ze niet tot paren overgaan, maar holde ze wel gillend naar haar ouders, die de politie verwittigden. Gelukkig was in die tijd mijn oom Oscar de commissaris, dus de klacht van de heer en mevrouw Vanderschueren (zoals de ouders van Rita heetten) werd van tafel geveegd. Desondanks nam mijn oom Oscar mij even apart en vroeg mij gestreng waar ik het idee vandaan had gehaald om een meisje met stront te willen insmeren. 'Van de televisie, oom Oscar,' zei ik hem. 'Oké, dan is het goed,' zei hij, want oom Oscar was dol op de televisie, net als de hele familie Brusselmans. Mijn vader kocht ons eerste toestel in 1961. Dat was een Oberhaub, van Duitse makelij. Omdat we de eersten in de straat waren meteen televisie kwam een hele hoop buren's avonds kijken. Er moest zelfs meteen beurtrol gewerkt worden, want onze woonkamer was niet erg uitgestrekt. Enfin, niet dat ze klein was, maar een groot gedeelte -ervan werd ingenomen door de stalen long van mijn grootmoeder. Overigens zijn mijn grootmoeder en haar long in 1963 op de televisie geweest, in een programma over medische blunders. Wat was namelijk gebleken? Dat de stalen long van mijn grootmoeder helemaal niet van staal was, maar wel van tin dat men een beetje een staalachtig uitzicht had gegeven. 'Daarom waarschijnlijk dat ik in mijn long nog moeilijker ademde dan eruit,' zei ze tegen de interviewer. Zoals men weet of niet weet is de nabijheid van tin niet erg bevorderlijk voor de luchtwegen. In 1962 was een zeer gedegen reportage geweest over de tinmijnen van Zuid-Afrika, en daaruit bleek dat van de tinarbeiders 78 procent te kampen kreeg met slijm opgeven, brakerig hoesten, en naar adem snakken. Van de andere 22 procent waren 94 procent niet-rokers, maar daar ging men in dat programma aan voorbij, omdat de nefaste gevolgen van roken indertijd nog niet aan de orde waren. Het eerste tv-programma dat over de desastreuze invloed van de sigaret handelde kwam pas in 1974, onder de titel Vier pakjes per dag, en het was een ontroerend portret van een 72-jarige man uit Roeselare die, tewijten aan zijn rookgewoonten, niet meer kon fietsen zonder onderweg, meestal ter hoogte van Lendelede, snakkend naar zuurstof ten gronde te vallen. Onze Oberhaup ging na drie jaar trouwe dienst stuk in 1967. Dat kwam omdat een van onze buren, Dikke Louis, tijdens het kijken naar een programma zo woest werd dat hij een van z'n schoenen naar het scherm gooide. Dikke Louis droeg altijd zware bottinnes met steunzolen erin, omdat hij platvoeten had. Het programma dat hem zeer verdroot was een prachtige aflevering uit de reeks Laurel & Hardy-filmpjes en de andere tv-kijkers maakten de hele tijd grapjes â la 'Dikke Louis, vergeleken met jou lijkt Oliver Hardy wel Stan Laurel.' Door Louis' uitbarsting van woede was de Oberhaup wel mooi naar de kloten, wat wel een drastische gevolg had: de buren mochten bij ons niet meer naar de televisie komen kijken. 'Moeten wij allen boeten voor de stommiteit van één stomme idioot onder ons?' vroeg Lucienne, de vrouw van Dikke Louis, paniekerig. 'Ja!' riep mijn vader. 'Koop godverdomme allemaal zelfeen tv, smeerlappen!' Zelf kocht hij, in opvolging van de Oberhaup, een Carambulle, een Frans toestel. Het was een enorme kast, wat geen probleem was: we hadden inmiddel...