Mobiel menu
Recensies

recensies

Elk jaar 2 boeken uitbrengen heeft natuurlijk als gevolg dat er ook bergen met recensies te vinden zijn van Brusselmans' boeken.

Vanaf het verschijnen van zijn debuut "Het Zinneloze Zeilen" hebben de boeken van Herman Brusselmans de recensenten verdeeld. Sommige verafgoden zijn werk, anderen kunnen het niet vaak genoeg afbranden. We hebben ons best gedaan voor zoveel mogelijk van zijn boeken tenminste 1 recensie beschikbaar te hebben.

De recensies zijn ook via het onderdeel boeken, per titel te bereiken.

(Recensies die de de afgelopen 30 dagen nieuw zijn geplaatst hebben een sterretje achter de titel *)

Schrijven over de roman die nooit geschreven wordt.

Titel:          Schrijven over de roman die nooit geschreven wordt.
Auteur:     Arnold Heumakers voor De Volkskrant
Datum:     10-02-1989
Grootte:   1071 woorden

Herman Brusselmans' laatste boek, Dagboek van een egoïst, heeft veel van een gevecht tegen de verstikking. Een literaire verstikking uiteraard; maar daarom nog niet minder benauwend. Meer autobiografische schrijvers hebben er last van. Hun leven bestaat voornamelijk uit schrijven en over dat leven schrijven zij. Met als gevolg dat zoj uiteindelijk schrijven over het schrijven en het is die zelfbeperking die de benauwdheid tot gevolg heeft. Natuurlijk is de benauwdheid niet alléén een gevolg van het schrijven. Het schrijven is per slot van rekening tevens een middel om andere, existentiële beperkingen te boven te komen. Bij een auteur als Brusselmans (maar hetzelfde geldt voor Gerard Reve of Jeroen Brouwers) gaat het dan ook nooit uitsluitend om het schrijven. Maar het gaat om liefde, literatuur en dood, of zoals Brusselmans in zijn Dagboek van een vermoeide egoïst schrijft: om "ongelukkige liefdes, angsten, problemen met het witte blad". Het leven valt niet volledig met het schrijven samen.

Aan de andere kant neemt bij hen het schrijven niet erg veel vrijheid om zich van het leven los te maken. Zowel Reve, Brouwers als Brusselmans beklagen zich over hun gebrek aan fantasie. Brusselmans schrijft bijvoorbeeld dat hij niet in staat is "een aanvaardbaar, fictief, uit mijn duim gezogen gelogen verhaal" te vertellen. En ter ondersteuning van deze bewering laat hij pogingen om het tegendeel te bewijzen (hij peinst over een historische roman die in de Honderdjarige Oorlog zou moeten spelen) moedwillig mislukken.

Alleen al de titel vani Brusselmans' boek (het gaat om het dagboek van een egoïst) toont aan dat de schrijver zich goed bewust is van wat hij doet. Zo'n titel typeert ook de mate van zelfspot en ironie waarover hij beschikt. Dezelfde ironie is aanwezig aan het slot van het boek, waar Brusselmans met bijna bijbelse allure aankondigt: "Alles zal fictie worden", om zich vervolgens uit het raam van zijn flat te storten.

Wie zich zozeer in een impasse heeft gemanoeuvreerd kan zich alleen nog met humor redden. Brusselmans heeft dat (anders dan Brouwers) goed van Reve begrepen. Maar de impasse zelf wordt er niet door tenietgedaan, en het gevaar van uitholling en herhaling waaraan Reve in zijn laatste werk zo zeer ten prooi is gevallen, bedreigt ook Brusselmans. In het Dagboek van een vermoeide egoïst is dat al duidelijk merkbaar. 

Het boek bestaat uit drie delen, voorzien van de enigszins melige titels: "de halve roman", "de andere halve roman" en "de anderhalve roman". De tekst is een verzameling kortere of langere aantekeningen over onderwerpen die Brusselmans' trouwe lezers bekend zullen voorkomen. Behalve over het schrijven als "beroepsschrijver" piekert Brusselmans over zijn liefde voor echtgenote Gloria en vriendin Mabiche, verder is er een meisje dat hij Atma noemt, hij denkt terug aan zijn jaren in Brussel, haalt een paar jeugdherinneringen op, bezoekt een concert van David Bowie en maakt zich druk (zonder resultaat) over zijn eigen drankgebruik en sigarettenverslaving. 

Erg veel verrassends of opwindends bevatten deze aantekeningen niet, zeker niet in Het eerste deel van het boek. Vandaar mijn opluchting toen ik na tachtig bladzijden, aan het begin van het tweede deel, las: "Ik had Gloria verlaten en ergens een kamer gehuurd en niemand wist waar ik woonde.. " De schijnbare nieuwe start blijkt echter al na een paar bladzijden een kunstgreep te zijn. In het leven dat Brusselmans beschrijft is niets veranderd, maar al spoedig blijkt er in zijn schrijven wèl iets te zijn veranderd: de rest van het tweede deel en het gehele derde deel vertonen in elk geval meer variatie en inventiviteit dan het eerste deel. 

Een beetje nauw is het filmscenario waar Brusselmans in het tweede deel als co-auteur aan meewerkt, maar de afsluitende conversatie met alter-ego en boekhouder Kronenburg blijkt een interessante nieuwe benadering te zijn, in de vorm van een literaire verlies- en winstberekening, van de impasse die Brusselmans als schrijver exploiteert. 

In het derde deel wordt het boek zelfs bijna levendig, wat een kunststukje mag heten, want Brusselmans doet niets anders dan een donderdags avondje uit in...


Gerelateerde boeken:
Leden
doe mee

Registreer

Registeren is tijdelijk uitgeschakeld.

Recensies

recensies
 


15-03-2018Cutting Edge
26-10-2017Vrij Nederland
14-10-2017de Volkskrant
04-10-2017Cutting Edge
31-03-2017NRC-Handelsblad
16-02-2017Mare Online
04-02-2017de Volkskrant
31-01-2017Humo
06-10-2016De Morgen
28-09-2016Vrij Nederland
14-09-2016NRC-Handelsblad
15-09-2015Humo
19-01-2015NRC-Handelsblad
02-01-2015HP de Tijd
19-10-20148weekly.nl
12-09-2014Humo
09-09-2014Knack
05-09-2014NRC-Handelsblad
15-03-2014de Volkskrant
21-02-2014Enola.be
04-10-20138weekly.nl
09-04-2013
01-03-2013NRC-Handelsblad
02-10-2012Metro
24-09-2012NRC-Handelsblad
27-04-2012Enola.be
16-04-2012NRC-Handelsblad
26-03-2012Humo
31-10-2011Cutting Edge
26-09-2011Metro
30-05-2011de Volkskrant
20-05-2011Enola.be
02-04-2011Tzum.info
04-03-2011De Standaard
26-10-20108weekly.nl
22-10-2010Enola.be
16-09-2010Knack
10-09-2010Knack
04-06-2010deReactor.org
12-11-2009Roar E-zine
31-10-2009Vrij Nederland
30-09-2009Het Parool
01-05-2009NRC-Handelsblad
01-11-2008Trouw
13-09-2008Humo
28-03-2008NRC-Handelsblad
16-04-20078weekly.nl
09-02-2007NRC-Handelsblad
20-04-2006Enola.be
14-11-2005Fok!
15-10-20058weekly.nl
24-01-2005Literair Vlaanderen
xx-xx-2004Meander
07-10-2004Cutting Edge
08-10-2003Algemeen Dagblad
01-10-2003Neerlandi net
27-09-2003CuttingEdge.be
12-09-2003Het Parool
31-01-2003NRC-Handelsblad
23-11-2002Trouw
11-10-2002Algemeen Dagblad
05-07-2002NRC-Handelsblad
05-04-2002Algemeen Dagblad
22-03-2002NRC-Handelsblad
12-12-2001De Standaard
01-01-2001GWRRF
10-12-2000Torch
26-10-2000De Volkskrant
25-10-2000De Standaard
28-09-2000de Volkskrant
26-09-2000Het belang van Limburg
01-06-2000Avantgarde
19-05-2000HP/De Tijd
18-05-2000Leeuwarder Courant
12-05-2000NRC Handelsblad
04-05-2000De Standaard
29-04-2000Trouw
27-11-1999Vrij Nederland
20-11-1999Trouw
22-10-1999de Volkskrant
15-10-1999Het Parool
05-10-1999De Standaard
23-09-1999De Standaard
26-03-1999NRC-Handelsblad
19-03-1999Noordhollands Dagblad
04-03-1999De Morgen
26-02-1999HP/De Tijd
18-02-1999De Standaard
16-10-1998Het Parool
28-08-1998De Morgen
20-08-1998De Standaard
18-07-1998Vrij Nederland
18-04-1998Gazet van Antwerpen
16-04-1998Haarlems Dagblad
02-04-1998De Standaard
21-11-1997Trouw
29-10-1997De Groene Amsterdammer
09-10-1997De Standaard
26-09-1997NRC-Handelsblad
11-09-1997De Morgen
20-03-1997De Standaard
28-02-1997Het Parool
05-09-1996De Standaard
24-05-1996NRC-Handelsblad
06-04-1996De Standaard
06-04-1996Elsevier
02-12-1995Trouw
22-09-1995Brabants Dagblad
23-07-1995De Volkskrant
28-04-1995NRC Handelsblad
19-04-1995De Morgen
15-04-1995Utrechts Nieuwsblad
31-03-1995Trouw
10-03-1995Provinciale Zeeuwse Coura
04-06-1994Vrij Nederland
25-12-1993Vrij Nederland
16-10-1993Het Parool
01-10-1993De Morgen
31-10-1992Vrij Nederland
22-10-1992Trouw
10-06-1991De Limburger
07-07-1990Algemeen Dagblad
09-03-1990Het Binnenhof
15-04-1989Provinciale Zeeuwse Coura
04-03-1989De Morgen
04-03-1989PZC
10-02-1989De Volkskrant
19-03-1988BN/De Stem
19-03-1988Haagse Post
28-10-1987Gooi en Eemlander
02-10-1987Het Parool
09-01-1987NRC Handelsblad
13-12-1986Vrij Nederland
22-10-1986Haagse Post
03-01-1986NRC-Handelsblad
23-11-1985Vrij Nederland
09-06-1984De Gelderlander
21-04-1984Vrij Nederland
27-10-1982De Waarheid
Het Parool
U-Blad
Bestel de nieuwste boeken van Herman Brusselmans eenvoudig en snel op Paagman.nl.